istock
Από τη Βαλεντίνη Ρίζου, κλινική διαιτολόγο MSc, απόφοιτο Χαροκοπείου Πανεπιστημίου (Instagram: nutricare.with.valentini -TikTok: Valentini Rizou Dietitian)
Στις ημέρες μας η διάρκεια ύπνου έχει μειωθεί αρκετά και για πολλούς αποτελεί την κανονικότητα να "θυσιάζουν" 2-3 ώρες ύπνου για την τήρηση χρονοδιαγραμμάτων ή να αποφορτίζονται περνώντας πολλές ώρες μπροστά στην οθόνη του κινητού τσιμπολογώντας ταυτόχρονα.
Βασικά χαρακτηριστικά του σύγχρονου τρόπου ζωής, όπως η πρόσβαση σε τεχνητό φως όλο το εικοσιτετράωρο, η συνεχής έκθεση σε οθόνες, η χρήση της καφεΐνης σε διάφορα ροφήματα και οι πολλές υποχρεώσεις, διαμορφώνουν ένα πλαίσιο στο οποίο ο ανθρώπινος οργανισμός παραμένει ξύπνιος συνήθως πάνω από τα δύο τρίτα της ημέρας.
Οι συστάσεις διάρκειας ύπνου της Αμερικανικής Ακαδημίας Ύπνου για τη βέλτιστη κατάσταση υγείας είναι 7-9 ώρες και η μικρή διάρκεια ύπνου συνήθως ορίζεται ως λιγότερο από 6 ώρες την ημέρα.
Επιπλέον, ρόλο στη διάρκεια του ύπνου διαδραματίζουν η ψυχολογία, η ενδοκρινής λειτουργία του οργανισμού και η διατροφή. Παράλληλα, τα αυξανόμενα ποσοστά παχυσαρκίας τις τελευταίες δεκαετίες έχουν συγκεντρώσει το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας για να διερευνήσει παράγοντες που σχετίζονται με το σωματικό βάρος.
Η πορεία βάρους (ενεργειακό ισοζύγιο) επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, όπως η φαρμακευτική αγωγή, η ψυχολογία, η σωματική δραστηριότητα και ο ύπνος. Μάλιστα, φαίνεται ότι ύπνος και διατροφή αλληλεπιδρούν.
Λιγότερος ύπνος, περισσότερα κιλά
Σύμφωνα με έρευνες, η μικρή διάρκεια ύπνου (λιγότερες από 6 ώρες) συσχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας και άτομα με περιορισμένο ύπνο φαίνεται να έχουν υψηλότερο δείκτη μάζας δώματος (κιλά/ύψος2).
Σημαντικό είναι, επίσης, ότι, εκτός από την πορεία βάρους, επηρεάζεται άλλος ένας δείκτης υγείας αρνητικά, η σύσταση σώματος. Συγκεκριμένα, η μικρότερη διάρκεια ύπνου συσχετίζεται με μεγαλύτερη εναπόθεση λίπους στην περιοχή της κοιλιάς.
Ειδικότερα, για την περίπτωση ατόμων που βρίσκονται σε πρόγραμμα απώλειας βάρους υπάρχουν δεδομένα ότι ο επαρκής ύπνος συσχετίζεται με πιθανότερη επιτυχία του προγράμματος απώλειας αλλά και μεγαλύτερη πιθανότητα διατήρησής της. Αντίθετα, όταν συνυπάρχουν πρόγραμμα απώλειας βάρους και μικρότερη διάρκεια ύπνου, τότε παρατηρείται μικρότερη απώλεια λίπους.
Το ενεργειακό ισοζύγιο και ο ρόλος του
Στη μελέτη της πορείας βάρους το βασικό που αξιολογείται είναι το ενεργειακό ισοζύγιο, δηλαδή το αν οι θερμίδες που προσλαμβάνονται μέσα στην ημέρα είναι περισσότερες ή λιγότερες από τις θερμίδες που δαπανώνται.
Πιθανοί μηχανισμοί που συνδέουν τον περιορισμένο ύπνο με το ενεργειακό ισοζύγιο είναι η ρύθμιση των ορμονών όρεξης-κορεσμού και η ενεργοποίηση του συστήματος ανταμοιβής μέσω των τροφίμων.
Σε περιπτώσεις που δεν υπάρχει ενεργειακός περιορισμός και το άτομο μπορεί να καταναλώσει ελεύθερη ποσότητα ο περιορισμένος ύπνος επηρεάζει τη ρύθμιση ορμονών όρεξης και κορεσμού και φαίνεται ότι καταναλώνεται ποσότητα ώστε να υπάρχει ενεργειακό πλεόνασμα και κατ’ επέκταση αύξηση βάρους. Συγκεκριμένα, η ενέργεια που δαπανάται μπορεί να αυξάνεται περίπου κατά 100 θερμίδες λόγω της ανάγκης του οργανισμού για περισσότερη ενέργεια (για να παραμείνει ξύπνιος) και της θερμορρύθμισης.
Ωστόσο, οι θερμίδες που προσλαμβάνονται στο επιπλέον διάστημα που ο οργανισμός παραμένει ξύπνιος εκτιμάται πως είναι από 200 έως 550. Η κατανάλωση τροφίμων πέρα από το σημείο κορεσμού φαίνεται ότι συνδέεται και με μεγαλύτερη ευαισθησία στο σύστημα ανταμοιβής μέσω του φαγητού και ειδικά από την κατανάλωση ενεργειακών πυκνών τροφίμων (σοκολάτα, πατατάκια, μπισκότα, πίτσα).
Επιπλέον, παράγοντες που αλληλεπιδρούν στη σχέση περιορισμένης διάρκειας ύπνου και θετικού ενεργειακού ισοζυγίου είναι ο περισσότερος διαθέσιμος χρόνος για κατανάλωση τροφίμων, η μειωμένη σωματική δραστηριότητα λόγω αισθήματος κόπωσης, η εργασιακή απασχόληση με βάρδιες και η ψυχολογική πίεση.
Διαβάστε περισσότερα στο shape.gr
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για τάσεις και νέα στη Μόδα, Celebrity και Gossip News στο missbloom.gr
